Od wieków drzewa fascynują ludzi swoją długowiecznością, majestatycznym wyglądem i zdolnością przetrwania w ekstremalnych warunkach. Najstarsze drzewa na świecie, liczące tysiące lat, są świadkami historii i zmian klimatycznych, które przetoczyły się przez Ziemię. Najstarszym znanym okazem na świecie jest świerk „Old Tjikko” rosnący w Szwecji, a w Polsce najstarszym drzewem jest cis pospolity z Henrykowa Lubańskiego. Warto przyjrzeć się bliżej tym wiekowym rekordzistom oraz innym wyjątkowym drzewom, które zasługują na uwagę.
Świerk „Old Tjikko” – świadek epoki lodowcowej
W szwedzkim regionie Dalarna, na terenie Parku Narodowego Fulufjället, rośnie niezwykłe drzewo, które zyskało miano najstarszego na świecie. To świerk „Old Tjikko”, liczący około 9565 lat, odkryty w 2004 roku przez szwedzkich naukowców z Uniwersytetu w Umeå. Badania metodą węgla C-14 wykazały, że korzenie drzewa pochodzą sprzed tysięcy lat, co czyni je jednym z najstarszych żyjących organizmów na naszej planecie.
„Old Tjikko” to genetyczne drzewo klonujące się, co oznacza, że jego korzenie przetrwały tysiące lat, tworząc nowe pędy, które zastępowały obumarłe części. Dzięki tej zdolności do klonowania, świerk ten zdołał przetrwać nawet okresy intensywnych zmian klimatycznych, takich jak epoka lodowcowa. To fascynujący przykład adaptacji i trwałości przyrody, który wciąż rośnie pomimo utraty wierzchołka na skutek ekstremalnych warunków atmosferycznych w 2023 roku.
Inne wiekowe drzewa Europy
Stary kontynent skrywa jeszcze kilka innych drzew, które osiągnęły imponujący wiek i są prawdziwymi pomnikami przyrody. W Walii, przy kościele św. Dygaina, rośnie cis pospolity z Llangernyw, którego wiek szacuje się na 4000–5000 lat. To drzewo jest świadkiem długiej historii Wysp Brytyjskich i jednym z najstarszych żyjących organizmów w Europie. Na uwagę zasługuje także cis w Fortingall w Szkocji, który ma około 2000 lat, choć niektóre źródła sugerują, że może liczyć nawet 5000 lat. Niestety, dokładne ustalenie jego wieku jest trudne ze względu na spróchniałe wnętrze.
Włochy również mają swoje wiekowe okazy. W Parku Narodowym Pollino rośnie pinia o imieniu Italus, która wykiełkowała w 789 roku i wciąż się rozwija, mając już ponad 1200 lat. Innym fascynującym okazem jest drzewo oliwne w Ano Vouves na Krecie, które cieszy się szacowanym wiekiem od 3000 do 5000 lat i nadal produkuje oliwki, co czyni je żywym świadectwem historii rolnictwa i kultury tego regionu.
Najstarsze drzewo w Polsce – cis z Henrykowa Lubańskiego
Polska również może pochwalić się wyjątkowym drzewem, którego historia sięga setek lat. Cis pospolity z Henrykowa Lubańskiego, rosnący na Dolnym Śląsku, jest uważany za najstarsze drzewo w Polsce i Europie Środkowej. Jego wiek szacuje się na około 1300 lat. Od 1945 roku cis ten nosi miano najstarszego drzewa w Polsce, a w 1980 roku został uznany za pomnik przyrody. Jest to drzewo, które przetrwało wiele trudnych okresów, w tym wojny i zniszczenia spowodowane przez ludzi.
Historia tego drzewa jest równie ciekawa, jak jego wygląd. W pierwszej połowie XIX wieku cis został poważnie uszkodzony przez Kozaków stacjonujących we wsi, a w 1989 roku runęła jedna z jego największych odnóg. Mimo to cis z Henrykowa Lubańskiego nadal się rozwija, choć jego wiek budzi pewne kontrowersje. Niektórzy specjaliści sugerują, że może być młodszy, ponieważ prawdopodobnie powstał ze zrośnięcia się kilku pni. Jeśli teoria ta jest prawdziwa, wiek drzewa może wynosić około 700–750 lat.
Znaczenie ochrony najstarszych drzew
Najstarsze drzewa na świecie, takie jak „Old Tjikko” czy cis z Henrykowa, to nie tylko pomniki przyrody, ale także żywe świadectwa historii Ziemi i niezwykłej zdolności roślin do przetrwania. Są one symbolem trwałości natury i jej umiejętności adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych. W miarę jak ludzkość zyskuje większą świadomość ekologiczną, ochrona tych unikalnych drzew staje się priorytetem. Drzewa te pomagają nam lepiej zrozumieć historię klimatu oraz ekosystemów, w których rosły przez tysiąclecia.
W Polsce cis z Henrykowa Lubańskiego to cenny element narodowego dziedzictwa przyrodniczego, który zasługuje na szczególną ochronę. Inicjatywy mające na celu ochronę sędziwych drzew, jak również badania nad ich wiekiem i sposobem przetrwania, dostarczają cennych informacji nie tylko dla naukowców, ale także dla społeczeństwa. Te drzewa przypominają nam, jak istotne jest dbanie o naszą planetę i zachowanie jej zasobów dla przyszłych pokoleń.
Od świerka „Old Tjikko” w Szwecji, przez cisy brytyjskie i włoską pinię Italus, po polski cis z Henrykowa Lubańskiego – najstarsze drzewa na świecie i w Europie są żywymi pomnikami przyrody, które pokazują nam historię naszej planety w niepowtarzalny sposób. Ochrona tych drzew to nie tylko kwestia ekologii, ale również odpowiedzialności wobec historii i przyszłych pokoleń. Są one świadectwem potęgi natury oraz jej nieprzerwanej obecności w zmieniającym się świecie, który możemy lepiej poznać, ucząc się od tych najstarszych mieszkańców naszej planety.
Udostępnij
Udostępnij
Walka z zanieczyszczeniem środowiska plastikowymi odpadami jest jednym z kluczowych wyzwań współczesnego świata. Plastikowe butelki jednorazowego użytku, szczególnie te kolorowe, stanowią istotne źródło mikroplastiku, który wpływa negatywnie na środowisko i zdrowie człowieka. Jednym z rozwiązań mających na celu ograniczenie tego problemu jest system kaucyjny, który z powodzeniem działa w wielu krajach Europy. Polska planuje wprowadzenie […]
Rynek opakowań dynamicznie się zmienia, dostosowując się do oczekiwań współczesnych konsumentów oraz rosnących wymagań ekologicznych. Nowoczesne opakowania przestają być jedynie ochroną produktu – stają się narzędziem komunikacji, promocji oraz elementem wspierającym zrównoważony rozwój.
Opakowania są nieodłącznym elementem współczesnej gospodarki, pełniąc kluczową funkcję w ochronie i transporcie towarów. Jednak ich masowe zużycie prowadzi do poważnych wyzwań związanych z gospodarką odpadami. Najnowszy raport Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, dotyczący rynku recyklingu odpadów opakowaniowych w Polsce w 2022 roku, rzuca światło na skalę problemu i stanowi ważny głos w […]
W obliczu rosnących wyzwań związanych z ochroną środowiska, segregacja odpadów staje się kluczowym elementem działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wyniki badania przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie Fundacji ProKarton pokazują, że Polacy są coraz bardziej świadomi tego obowiązku, a segregacja odpadów opakowaniowych staje się normą w codziennym życiu. Wzrost zaangażowania społeczeństwa jest zauważalny, jednak wyniki […]