Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało projekt noweli ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami i opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw. Nowela umożliwi wdrożenie przepisów unijnej dyrektywy z czerwca 2019 roku dotyczącej zmniejszenia wpływu wybranych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Zmiany mają na celu ograniczenie stosowania jednorazowych przedmiotów z plastiku nie nadających się do recyklingu, takich jak np. mieszadełka, patyczki do uszu, talerze czy słomki oraz wprowadzenie opłaty produktowej.

Opłata produktowa w wysokości maksymalnie 1 zł za jedną sztukę opakowania jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego będzie doliczana do sprzedawanego w nim produktu. Dokładna wysokość opłaty zostanie ustalona rozporządzeniem i będzie przeznaczona na zagospodarowanie tych odpadów. Opłatę będą pobierały jednostki handlu detalicznego, hurtownie lub lokale gastronomiczne. Jednak, jak przewiduje projekt, będą one musiały zapewnić swoim klientom alternatywę, czyli produkty i opakowania wielokrotnego użytku lub wykonane z materiałów innych niż plastik. Opłata ta ma zniechęcić konsumentów do korzystania z opakowań jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na rzecz produktów z innych materiałów lub produktów wielokrotnego użytku.

Nowela zakłada również, że od 3 lipca 2021 roku obowiązywać będzie w Polsce zakaz wprowadzania na rynek jakichkolwiek produktów wykonanych z tworzyw sztucznych oksydegradowalnych, czyli nienadających się do recyklingu. Problemem takich tworzyw jest to, że zawierają one w swoim składzie dodatki przyspieszające ich rozkład, a dokładnie rozpad na małe cząstki plastiku, które pozostają na długo w środowisku. Zakaz dotyczyć będzie patyczków higienicznych, sztućców, talerzy, słomek, mieszadełek do napojów czy patyczków mocowanych do balonów, wykonanych z takiego tworzywa. Nie będzie można również korzystać z pojemników na posiłki i napoje wykonanych z polistyrenu ekspandowanego, czyli popularnego styropianu.

Projekt wprowadza również obowiązek umieszczania na niektórych produktach, takich jak podpaski, tampony, chusteczki nawilżane, wyrobach tytoniowye z filtrami i kubki na napoje,  informacji o tym, jak prawidłowo zagospodarować odpady z nich powstałe. Przedsiębiorcy wprowadzający na rynek produkty jednorazowego użytku, zgodnie z nowelizacją, będą objęci rozszerzoną odpowiedzialnością producenta. Oznacza to, że nanich spoczywać będzą koszty związane z usuwaniem tych odpadów, co obejmuje m.in. organizację kampanii edukacyjnych, sprzątania oraz zagospodarowywania odpadów powstałych z wprowadzonych przez nich na rynek jednorazowych produktów.

Resort środowiska szacuje, że opłaty za jednorazowe kubki na napoje i pojemniki na posiłki mogą przynieść ok. 21 mln zł rocznie. Jednak, jak przyznaje samo ministerstwo, patrząc na wpływy z opłaty za jednorazowe torby wydawane w sklepach, mogą to być kwoty znacznie mniejsze niż szacunki. Oznaczałoby to, że rezygnujemy z tych bardzo szkodliwych dla środowiska pojemników, a więc mniejsze wypływy z tej opłaty to dobra wiadomość.