Organizacje związanie z branżą opakowaniową wydały wspólne oświadczenie w sprawie proponowanych przez Komisję Europejską rozwiązań dotyczących opakowań wielokrotnego użytku. Przytaczamy treść podpisanego przez nich listu.

Organizacje, które podpisały niniejsze oświadczenie, uznają i wspierają zaangażowanie Komisji Europejskiej w realizację Zielonego Ładu i działania na rzecz tworzenia gospodarki obiegu zamkniętego. Bierzemy udział w trwającej rewizji Dyrektywy w sprawie Opakowań i Odpadów Opakowaniowych (PPWD). Popieramy zharmonizowane podejście zaproponowane przez Komisję, podkreślając, że cele powinny być ustalane na poziomie UE, aby uniknąć fragmentacji wewnętrznego rynku

Wspieramy podejście regulacyjne oparte na dowodach i chcielibyśmy podkreślić, że systemy oparte na recyklingu, ponownym użyciu i napełnianiu mają swoją rolę w przejściu do gospodarki obiegu zamkniętego jako uzupełniające, a nie konkurencyjne rozwiązania. Jest to zgodne z celem UE: do 2030 roku wszystkie opakowania powinny być nadające się do ponownego użycia lub recyklingu.

1. Cele ponownego użycia i napełniania powinny być oparte na dowodach i uwzględniać cały cykl życia produktu zgodnie z dyrektywą w sprawie odpadów. Opakowania stanowią fundamentalną część każdej branży, ponieważ chronią towary i pomagają przekazywać informacje zarówno w sektorze B2C, jak i B2B. Zapobieganie powstawaniu odpadów można osiągnąć zarówno poprzez ponowne użycie, jak i napełnianie oraz recykling. Wprowadzenie tych środków jako uzupełniających może wspierać osiągnięcie modelu opakowań w obiegu zamkniętym i wydajnego w zakresie zasobów. Cele ponownego użycia i napełniania powinny być więc ustalane tylko dla kategorii opakowań i/lub systemów, gdy wykazano, że mają korzystny wpływ na środowisko i społeczeństwo.
2. Ponowne użycie może mieć wpływ na ograniczone zasoby wody. W propozycji Komisji Europejskiej, opakowania wielokrotnego użytku są uważane za rozwiązanie zmniejszające wpływ opakowań na środowisko. Jednak obecnie nie ma kompleksowych naukowych dowodów, które potwierdzają to założenie. Opakowania wielokrotnego użytku mogą wymagać większego zużycia materiałów, większych potrzeb logistycznych, transportowych i magazynowych, a także większej ilości wody i detergentów do czyszczenia opakowań. Znaczna ilość wody potrzebna do wprowadzenia opakowań wielokrotnego użytku na poziomie przemysłowym nie jest rozwiązaniem zrównoważonym, biorąc pod uwagę obecny niedobór wody z powodu susz w wielu państwach członkowskich. Jak podkreślono w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie konsekwencji suszy, pożarów i innych ekstremalnych zjawisk pogodowych, woda staje się coraz bardziej wartościowym i rzadkim zasobem, a zrównoważone zarządzanie wodą ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. Dlatego konieczna jest ocena ryzyka związana z wdrożeniem rozwiązań opartych o opakowania wielokrotnego użytku w kontekście strategii zarządzania wodą w UE.
3. Opakowania o wysokiej poziomie recyklingu nie powinny podlegać celom ponownego użycia. Sprawnie działające systemy recyklingu opierają się na zaangażowaniu i inwestycjach w infrastrukturę (zbieranie, sortowanie i zakłady recyklingu) oraz rozwijaniu technologii dokonywanych przez branżę w celu optymalizacji wydajności recyklingu. Ich zastępowanie, systemami opartymi o opakowania wielokrotnego użytku, bez wyraźnie zdefiniowanej logistyki i bez możliwości zagwarantowania równorzędnego rezultatu dla środowiska, jest niewskazane.
4. Opakowania odgrywają kluczową rolę w łańcuchach dostaw produktów konsumenckich.
   • W przypadku dużych urządzeń AGD, głównym celem procesu projektowania opakowań jest ochrona produktu przed uszkodzeniem fizycznym i wilgocią. Opakowanie jest niezbędne do ochrony sprzętu AGD w fabrykach, magazynach, podczas transportu, tak aby produkt dotarł do konsumenta w dobrym stanie i uniknął uszkodzeń spowodowanych przez wodę, co zapewni jego bezpieczne użytkowanie.
   • Opakowania używane do pakowania żywności i napojów muszą spełniać wymogi higieny zgodnie z odpowiednimi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności, jednocześnie zapobiegając marnowaniu żywności zgodnie ze strategią Z gospodarstwa na stół.
     Ambitne cele, dotyczące opakowań, muszą opierać się na silnych i wiarygodnych dowodach naukowych, aby uniknąć marnowania żywności, wzrostu kosztów i negatywnego wpływu na jakość produktów spożywczych, zwłaszcza:

Dla produktów takich jak mleko i sok, które mają delikatną mikrobiologiczną strukturę i są mniej stabilne w porównaniu z napojami gazowanymi czy wodą, opakowanie pełni funkcję skutecznej bariery przeciwko mikroorganizmom, wpływie tlenu i światła oraz utracie aromatu. Umieszczenie ich w opakowaniach nieodpowiednich z punktu widzenia higieny może prowadzić do szybkiego psucia się soku i mleka, zagrażając bezpieczeństwu konsumentów oraz powodując marnowanie żywności.

Uważamy, że obowiązek sprzedaży owoców i warzyw o wadze poniżej 1,5 kilograma na wagę w sklepach detalicznych, jest niewłaściwy. W tym przypadku opakowanie jest używane do fizycznego i biologicznego zabezpieczenia delikatnych i nietrwałych produktów i wydłużenia ich okresu przydatności do spożycia. Ponadto, opakowania dostarczają ważnych informacji dla konsumentów, takich jak pochodzenie, sposób produkcji i zdrowa dieta.

Obligatoryjne cele ponownego użycia i napełniania opakowań dla sektora winiarskiego są nierealne i mogą mieć przeciwny skutek do założeń modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Wino jest produkowane w UE i eksportowane na rynki międzynarodowe, co utrudnia, a nawet uniemożliwia wprowadzenie opakowań wielokrotnego użytku, a także może stwarzać znaczne ryzyko związane z higieną.

Czyszczenie i ponowne użycie butelek na wino wymaga znacznej ilości wody, co zwiększa ryzyko wprowadzenia i rozmnażania patogenów. Z tego powodu ponowne użycie nie jest zalecane w referencyjnym przewodniku zdrowia dla sektora wina.

5. Cel ponownego użycia opakowań transportowych wpłynie na cały łańcuch dostaw towarów, zarówno gotowych produktów konsumenckich, jak i produktów pośrednich wykorzystywanych w procesach przemysłowych. Wprowadzenie złożonej infrastruktury dla korzystania z opakowań wielokrotnego użytku w całej Europie będzie wymagać współpracy wszystkich podmiotów na rynku, w tym producentów i konsumentów. Cele ponownego użycia będą wymagały od producentów opakowań, ich dostosowania do określonych standardów, a od producentów i firm z nich korzystających, dostosowania linii produkcyjnych i magazynów. Nierealistycznie wysokie cele ponownego użycia opakowań transportowych zakłóciłyby istniejącą logistykę i łańcuchy dostaw, zmuszając do ich przebudowy.

Systemy zbierania i sortowania wykorzystanych opakowań, będą musiały się zmienić, aby jednocześnie wspierać dwa rozwiązania: ponowne użycie i recykling. To przeciąży lokalne samorządy odpowiedzialne za gospodarkę odpadami, zwłaszcza w państwach członkowskich, gdzie systemy recyklingu nie są jeszcze dobrze rozwinięte. Ponadto, przejście na opakowania wielokrotnego użytku będzie wymagać znacznych inwestycji i może zakłócić działanie istniejących, dobrze funkcjonujących systemów recyklingu.

Wreszcie, jeśli chodzi o opakowania sprzedawane online, kluczową rolę odgrywa konsument, który będzie decydował o skuteczności systemów korzystania z opakowań wielokrotnego użytku.

6. Konieczna jest przewidywalność prawodawstwa, aby stymulować wdrażanie innowacji w dziedzinie opakowań i jednocześnie zachować inwestycje w recykling. Należy unikać sprzeczności regulacji z zapowiedzianymi postanowieniami Planu działania na rzecz gospodarki obiegu zamkniętego, który wymaga, aby do 2030 roku wszystkie opakowania albo nadawały się do ponownego użycia, albo do recyklingu. Taka sprzeczność może spowodować, że branża nie będzie mogła zdobyć kapitału na inwestycje w obszary, które umożliwią osiągnięcie celów wyznaczonych w europejskim Zielonym Ładzie, takich jak efektywność energetyczna i techniki redukcji emisji, a także innowacyjne produkty.

Podsumowując, opakowania nadające się do recyklingu i produkowane w sposób zrównoważony powinny być stosowane tam, gdzie ich użycie ma mniejszy wpływ na środowisko, niż stosowanie opakowań wielokrotnego użytku, jak również tam, gdzie ponowne użycie może wiązać się z problemami zdrowotnymi, higienicznymi i bezpieczeństwem żywności. Decyzje polityczne powinny opierać się na ocenie wpływu całego cyklu życia opakowań, popartej dowodami, wraz z oceną implikacji ekonomicznych i technologicznych oraz skutków dla zdrowia ludzkiego i bezpieczeństwa żywności.

Sygnatariusze listu: Cepi, ACE, APPLiA, Cepi Container Board, Citpa, Copa Cogeca, ECMA, Edana, Fefco, Pro Carton

Źródło: fefco.org