Nowe przepisy opakowaniowe, czyli Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR), są odpowiedzią Unii Europejskiej na rosnący problem odpadów opakowaniowych. Zatwierdzone przez Europosłów z Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), mają na celu zmniejszenie ilości generowanych odpadów i promowanie gospodarki obiegu zamkniętego.

Jednym z kluczowych elementów nowych przepisów jest rozwijanie gospodarki obiegu zamkniętego, co oznacza, że zużyte produkty są poddawane recyklingowi i ponownie wprowadzane do obiegu. Tektura falista, już teraz charakteryzująca się wskaźnikiem recyklingu powyżej 90%, ma odegrać istotną rolę w tym procesie. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym jest kluczowe dla osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, co stanowi główny cel Komisji Europejskiej.

Warto podkreślić, że gospodarka obiegu zamkniętego nie tylko przyniesie korzyści środowiskowe, ale także finansowe. Szacuje się, że zastosowanie zasad GOZ w całej gospodarce UE może przyczynić się do wzrostu unijnego PKB o 0,5% do 2030 roku oraz stworzenia około 700 tysięcy nowych miejsc pracy.

Jednakże, raport „The Circularity Gap Report 2023” wskazuje, że światowa gospodarka ma jeszcze długą drogę do zamknięcia obiegu, a sytuacja się pogarsza. Jeszcze kilka lat temu 9,1 proc. światowej gospodarki funkcjonowało w obiegu zamkniętym, w tej chwili to jedynie 7,2%, co oznacza, że większość używanych materiałów ma charakter jednorazowy, co przyczynia się do wzrostu ilości odpadów.

Przeprowadzone analizy pokazują, że przeciętny Europejczyk wytwarza rocznie 188,7 kg odpadów opakowaniowych. W latach 2009-2019 ilość tych odpadów wzrosła o ponad 1/5, a największy wzrost dotyczył opakowań plastikowych (o 26,4%). Prognozy sugerują, że do 2030 roku ilość odpadów opakowaniowych będzie nadal rosnąć.

W ramach PPWR, kluczowym aspektem jest zmiana myślenia społeczeństwa w kwestii odpadów. Wszystko, co nie jest już potrzebne, może stanowić wartościowy surowiec. Opakowania kartonowe, szklane, papierowe, plastikowe – wszystkie te materiały można skutecznie ponownie wykorzystać.

Nowe regulacje mają konkretnie określić cele redukcji odpadów, zwiększenia wykorzystania surowców wtórnych oraz wzrostu współczynnika recyklingu. Dotyczy to zwłaszcza opakowań z tworzyw sztucznych, których redukcja ma wynosić 10% do 2030 roku, 15% do 2035 i 20% do 2040 roku. Ponadto, kraje UE mają zadanie zapewnić, aby do 2029 roku 90% materiałów zawartych w opakowaniach było zbieranych selektywnie.

Jednakże, istnieje niebezpieczeństwo związane z nadmiernym stosowaniem plastikowych opakowań wielokrotnego użytku kosztem alternatyw, takich jak tektura, jeśli opakowania tekturowe nie zostaną wyłączone z obowiązku ponownego użycia, zwłaszcza dotyczy to opakowań transportowych. Współczynnik recyklingu papieru i tektury wynosi 82%, podczas gdy dla tworzyw sztucznych tylko 32% w Europie i 9% globalnie. Dlatego też, nawet pomimo wszechstronnych zalet tektury, jeśli nowe przepisy o ponownym użyciu nie uwzględnią wyjątkowości tektury, istnieje obawa, że mogą skłonić do zdominowania rynku przez tworzywa sztuczne. Na ten problem zwraca uwagę również FEFCO. Analiza przeprowadzona na jej zlecenie pokazuje, że zastosowanie wymogu wielokrotnego użytku opakowań może się przyczynić do zdominowania rynku przez tworzywa sztuczne.

Warto podkreślić, że przemysł opakowaniowy już teraz przeżywa zmiany. Wiele plastikowych opakowań zostało zastąpionych przez tekturowe, zwłaszcza w przypadku owoców i warzyw, ale także w zastosowaniach przemysłowych i transportowych. By kontynuować zmianę tworzyw sztucznych na bardziej przyjazne środowisku surowce, takie jak papier czy tektura, musimy w nowych przepisach podejść pragmatycznie do problemu odpadów opakowaniowych. Uwzględnić wszystkie czynniki które decydują o ekologiczności danego produktu i ocenić to realnie. Jeśli tu popełnimy błąd, koszty wycofania się z niego mogą być bardzo kosztowne, zwłaszcza dla środowiska.

Nowe przepisy opakowaniowe stanowią krok w kierunku bardziej zrównoważonej gospodarki. Zarówno ponowne użycie jak i recykling są potrzebne dla obiegu zamkniętego, kluczowe jest jednak takie podejście, które doceni zalety opakowań tekturowych i nie pozwoli na ich deprecjację przez, na razie czysto teoretyczne, zalety opakowań plastikowych wielokrotnego użytku.